00 โขน คำนำ โขน

 

คำนำ

                                                                                            พิสิฏฐ์ โคตรสุโพธิ์

                                                                                                                                  มจร วข ชม 

โขน เป็นศิลปะการแสดงชั้นสูงของไทยที่มีมาแต่โบราณ เป็นการผสมผสานระหว่างนาฏศิลป์ ดนตรี และวรรณกรรมที่ถ่ายทอดเรื่องราวจากวรรณคดีเรื่อง รามเกียรติ์ อันทรงคุณค่า ศิลปะโขนไม่เพียงแต่สะท้อนเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมและความคิดสร้างสรรค์ของบรรพบุรุษไทย แต่ยังแฝงไปด้วยคติธรรมและแนวคิดเชิงปรัชญา ที่สอนให้ผู้ชมเข้าใจถึงคุณธรรม ความกล้าหาญ ความเสียสละ และความจงรักภักดี

ด้วยความวิจิตรของท่วงท่า อาภรณ์ เครื่องแต่งกาย และดนตรีประกอบ ทำให้โขนได้รับการยกย่องให้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญของชาติ รวมถึงได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของมนุษยชาติจากองค์การยูเนสโก ในปี พ.ศ. ๒๕๖๑ อย่างไรก็ตาม การเปลี่ยนแปลงของยุคสมัยทำให้ความนิยมในการชมโขนลดลง จึงเป็นหน้าที่ของคนไทยทุกคนที่จะร่วมกันอนุรักษ์และสืบสานศิลปะการแสดงแขนงนี้ให้คงอยู่ต่อไป

สาระและคุณค่าของโขน มีหลายประการ โขนมีคุณค่าในฐานะเอกลักษณ์ของชาติไทยด้วยหลายเหตุผล ดังนี้: โขนสะท้อนถึงวัฒนธรรมไทยที่ลึกซึ้ง ทั้งจากการแต่งกาย อาหารดนตรี และการเคลื่อนไหว ซึ่งช่วยในการสืบสานประเพณีและอัตลักษณ์ของชาติ  โขนเป็นการแสดงที่ส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างผู้แสดงและผู้ชม สร้างความรู้สึกเชื่อมโยงกันในชุมชน เรื่องราวในโขนส่วนใหญ่มีพื้นฐานมาจากวรรณกรรมไทย ซึ่งช่วยให้คนรุ่นใหม่เข้าใจประวัติศาสตร์และค่านิยมของสังคมไทย โขนเป็นศิลปะการแสดงที่มีความเฉพาะตัว มีการประสานรวมระหว่างการเต้น การแสดงออก และการดนตรี ทำให้เป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญของชาติ การอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม: การแสดงโขนมีส่วนช่วยในการอนุรักษ์วัฒนธรรมและเชื่อมโยงกับการพัฒนาทางวัฒนธรรมในอนาคต ประการท้ายสุด โขน ยังสามารถนำมาเป็นรอุปกรณ์ ทำศิลปบำบัดสร้างสุขภาวะทางกาย อารมณ์และจิตใจได้เป็นอย่างดี    ด้วยคุณค่าเหล่านี้ โขนจึงถือเป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญและมีความหมายยิ่งในชาติไทย

หนังสือเล็ก ๆ เล่มนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับสาระสำคัญของโขน คุณค่าที่มีต่อสังคมไทย ตลอดจนแนวทางในการอนุรักษ์และส่งเสริมให้โขนยังคงเป็นศิลปะที่ได้รับความนิยมและอยู่คู่แผ่นดินไทยตลอดไป หวังเป็นอย่างยิ่งว่าผู้อ่านจะได้รับความรู้และเห็นถึงความสำคัญของโขน พร้อมทั้งร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการสืบสานมรดกทางวัฒนธรรมของชาติไทย

 

 

ดร.พิสิฏฐ์ โคตรสุโพธิ์

ผู้อำนวยการหลักสูตรบัณฑิตศึกษา วิทยาเขตเชียงใหม่

มหาวิทยาาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

1 เมษายน 2568